روند باستان شناسی در خاور نزدیک
ورودی موسسه خاورشناسی شیکاگو
باستان شناسی خاور نزدیک از ابتدای پیدایشش در قرن نوزدهم بوسیله محققان خارجی و بعضا موسسات غربی (دانشگاهها، موزهها، موسسات تحقیقاتی و غیره) بنا نهاده شده است و به تدریج در قرن بیستم در اختیار موسسات و سازمانهای محلی همچون دانشگاهها و سازمانهای میراث فرهنگی قرار گرفت.
نقشه خاور نزدیک
روند مطالعات و تحقیقات باستانشناسی خاور نزدیک امروزه تا حدی به تکاپو افتاده است. درحالیکه فعالیتهای باستانشناسی در قرون پیشین به علت مسائل سیاسی در کشورهایی نظیر سوریه، عراق، یمن، افغانستان و پاکستان متوقف شده بود، در برخی دیگر کشورها همچون ترکیه، قفقاز، آسیای مرکزی و شبه جزایر عربی این روند سیر مطلوبی را طی کرده است؛ کشور باستانی ایران نیز در زمره این گروه قرار داشته که شرایط مطلوب سیاسی و اجتماعی آن امکان از سرگیری مطالعات باستانشناسانه را داده است.
عکس هوایی از سد رودخانه سیمره در استان لرستان
در ایران، به استثنای چند مورد حفاری بینالمللی، باستان شناسان ایرانی از لحاظ اقتصادی در مضیقه بوده و بودجههای اختصاص داده شده تنها امکان انجام عملیات حفاری در مناطق بهخصوصی همچون نواحی اطراف سدها را به آنها میدهد. در چنین مواردی، وزارت نیرو بودجهای را برای تحقیقات در مورد محوطههایی که به واسطه بالا رفتن سطح آب در خطر هستند را اختصاص میدهد، از جمله میتوان به دره رودخانه سیمره در غرب ایران اشاره نمود.
اما در سایر موارد و بهطور کلی روند باستان شناسی در ایران، نه به دلیل مسائل سیاسی و یا نبود نیروی متخصص، بلکه به واسطه عدم امکانات اقتصادی در رکود بهسر میبرد.